Nikolay Semyonoviç Leskov

Nikolay Semyonoviç Leskov (1831-1895), Rus roman, öykü ve oyun yazarı. Bir memur ailesinin çocuğu olarak Oryol’da dünyaya geldi. Annesi soylu bir aileden geliyordu. Babasının ölümünden sonra bir süre Oryol mahkemesinde çalıştı. 1857’de arazi toplulaştırma şirketinde işe başlayan Leskov üç yıl boyunca Rusya’nın her köşesini dolaştı, yapıtlarına kaynaklık edecek pek çok zengin materyal topladı. Rus halkının geniş bir panoramasını çizdiği gerçekçi romanlar, uzun ve kısa hikâyeler yazdı. Devrimci demokratlarla polemiklere girdi. Leskov devrimci değildi; ahlaki inançla, iyi ve doğruyla, dinsel ideallerle toplumsal düzeni geliştirmeye çalışan bir yazardı. 1870’lerde kaleme aldığı “Katedral Halkı” romanında ve “Büyülü Gezgin”, “Mühürlü Melek”, “Saplantılı” gibi uzun soluklu hikâyelerinde bu eğilimlerinin derin izleri görülür. Rus halk efsanelerinden ve geleneklerinden beslendi. Öykülerinde anlatıcı, skaz tekniği kullandı. Rus halkının ulusal kimliğinin güçlü motiflerinin yoğun biçimde hissedildiği eserlerinden en önemlisi, şaheseri kabul edilen “Tulalı Şaşı Gözlü Solak ile Çelik Pirenin Masalı”dır.

“Mtsensk İlçesi’nin Lady Macbeth’i”, “Büyülü Gezgin”, “Mühürlü Melek”, “Beyaz Kartal”, “Nöbetçi” ve “Peruk Sanatçısı” gibi uzun ve kısa hikâyeleri belli başlı yapıtlarıdır. Edebiyat diliyle halk dilini harmanlayarak renkli, canlı bir anlatım dili yarattı. Eşsiz yazı stili ve yenilikçi denemeleriyle Lev Tolstoy, Anton Çehov ve Maksim Gorki gibi ünlü Rus yazarlarının övgüsünü kazandı.

Kalp ve astım hastası olan Leskov, 1895’te hayatını kaybetti. Petersburg’da Volkovo Mezarlığı’na defnedildi.

• Çelik Pire