Mahmut Yesari

Mahmut Yesari (I·stanbul, 5 Mayıs 1895 - I·stanbul, 16 Agˆustos 1945) Abdu¨lmecid ve II. Abdu¨lhamid do¨nemlerinin Muzika-i Hu¨ma^yun Feriki (Korgeneral) ve Osmanlı Devleti’nin resmi mars¸ı Hamidiye’nin bestecisi Yesarizade Ahmet Necip Pas¸a’nın torunudur. Babası, devrin saygın hattatlarından Yesari Mehmet Esat Efendi’nin ogˆlu olan hattat Yesarizade Mustafa I·zzet Efendi’nin torunu Miralay Fahrettin Bey; annesi, Emin Muhlis Pas¸a’nın torunu Memduha Hanım’dır. Hika^yeci Afif Yesari’nin babasıdır.

Mahmut Yesari, I·stanbul Sultanisi’ndeki (I·stanbul Erkek Lisesi) lise o¨gˆrenimi sırasında, resim yetenegˆi fark edilerek devlet hesabına Avrupa’ya go¨nderilmek istendi ama Birinci Du¨nya Savas¸ı’nın bas¸laması u¨zerine bu istek gerc¸ekles¸medi. Bir su¨re Sanayi-i Nefise Mektebi’ne (Gu¨zel Sanatlar Akademisi’ne) devam etti. Ancak savas¸ yıllarında okulu bırakıp orduya yazıldı; yedek subay olarak C¸anakkale Anafartalar Cephesi’nde go¨rev yaptı. Savas¸ sonrasında gazetecilik hayatı bas¸ladı. Hayatını yazarak kazanan Yesari, basın du¨nyasında o¨nce karikatu¨rleriyle go¨ru¨ndu¨. Diken dergisinde c¸ıkan karikatu¨rlerinin yanı sıra mizahi hika^yeler de yazdı. 1923-1924 yıllarında Res¸at Nuri Gu¨ntekin ile Kelebek adlı mizah dergisini c¸ıkardı, ilk romanı Bir Namus Meselesi de bu dergide yayımlandı. Vefatına kadar pek c¸ok dergi ve gazetede hika^ye, tefrika roman, fıkra, deneme, eles¸tiri ve hatıra yazısı yayımladı. Da^ru¨lbeda^yi (I·stanbul S¸ehir Tiyatroları) ve o¨zel tiyatrolar ic¸in yazdıgˆı sekseni as¸kın telif, c¸eviri, uyarlama ve mektep temsilleriyle Tu¨rk Tiyatrosu’nun kurulus¸una bu¨yu¨k katkı verdi. Erken Cumhuriyet do¨neminin popu¨ler romancılarından biri oldu; gec¸is¸ do¨neminin yarattıgˆı toplumsal meselelere ve sosyal adaletsizligˆe vurgu yaparak duru bir Tu¨rkc¸e ile realist u¨slupta yazdıgˆı hika^yeler, romanlar okurlardan bu¨yu¨k ilgi go¨rdu¨. Emegˆinin kars¸ılıgˆını alamamaktan haklı olarak yakınan Mahmut Yesari, c¸alıs¸ma ve yas¸am s¸artlarının agˆırlıgˆı altında vereme yakalandı. 16 Agˆustos 1945’te, Yakacık Sanatoryumu’nda vefat etti. Yakacık Mektupları adlı kitabında sanatoryumdaki izlenimlerini hika^ye olarak kurguladı. U¨retken bir yazar olarak, kısa o¨mru¨ne sayısız eser sıgˆdıran Mahmut Yesari’nin romanlarından bazıları s¸unlardır: C¸oban Yıldızı (1925), C¸ulluk (1927), Pervin Abla (1927), Ak Sac¸lı Genc¸ Kız (1928), Bagˆrı Yanık O¨mer (1930), Kırlangıc¸lar (1930), Su Sinekleri (1932), Kalbimin Suc¸u (1932), Bahc¸emde Bir Gu¨l Ac¸tı (1933), O¨lu¨nu¨n Go¨zleri (1933), Tipi Dindi (1933), Sevda I·htika^rı (1934), Yakut Yu¨zu¨k (1937), Dagˆ Ru¨zga^rları (1939), Bir As¸k Uc¸urumu (1943), Sagˆanak Altında (1943), Gece Yu¨ru¨yu¨s¸u¨ (1944).

• Bütün Hikâyeleri – Mahmut Yesari