Jean-Paul Sartre

Jean-Paul Sartre, 21 Haziran 1905'te Paris'te doğan, 15 Nisan 1980'de, aynı şehirde ölen Sartre, yalnızca Fransa'nın değil, dünyamızın en önemli çağdaş yazar ve düşünürlerindendir. Bir yandan bireysel özgürlüğü ön plana çıkaran "varoluşçuluk" düşüncesini geliştirmiş, öte yandan, siyasal alanda da sürdürdüğü etkinliklerle yüzyılımıza damgasını vurmuştur. 1964 yılında Les Mots (Sözcükler) adlı yapıtıyla değer görüldüğü Nobel Edebiyat Ödülü'nü reddetmesi, düşünceleri ve kişiliğine ödünsüz bağlılığının bir göstergesidir. Sartre, ilk romanını (La Nausée, 1938, Bulantı) liselerde felsefe öğretmenliği yaptığı dönemde yayınladı. Bunu, L'imagination (1936, İmgelem), Esquisse d'une théorie des émotions (1930, Bir Duygu Kuramının Ana Hatları), L'Imaginaire: Psychologie phénomènologique de l'imagination (1940, İmgesel alan: İmgelemin Fenomenolojik Ruhbilimi), adlı felsefe yapıtları izledi. Özellikle de L'Etre et le Néant (1943, Varlık ve Hiçlik) adlı kitabı ve bundan sonraki çalışmalarında özgürlük sorununu tartışmaya açtı. Romanlarının yanı sıra, insanı, eylem içinde sergileme olanağı veren tiyatroya da yöneldi ve peşpeşe, Les Mouches (1943, Sinekler), Huis-Clos (1944, Gizli Oturum), Les mains sales (1948, Kirli Eller), Le Diable et le Bon Dieu (1951, Şeytan ve Yüce Tanrı), Les Séquestrés d'Altona (1959, Altona Mahpusları) adlı oyunlarını kaleme aldı. 1956'da Sovyetler Birliği'nin Macaristan'a müdahalesiyle birlikte, sol hareket içinde yer alan Sartre'ın komünizme yaklaşımı değişti. 1960'da yayınladığı Critique de la Raison dialectique'te (Diyalektik Aklın Eleştirisi) Marx'ın diyalektik yöntemini sorguladı. Yaşamının son döneminde Flaubert üzerine çalıştı. Son yıllarında gözlerinin görmez oluşuna karşın Sartre, toplumsal etkinliklerini sürdürdü, senaryolar yazdı, çeşitli söyleşilere katıldı.

• Sartre Sartre'ı Anlatıyor - Filozofun 70 Yaşındaki Otoportresi