James Joyce

James (Augustine Aloysius) Joyce 2 Şubat 1882 günü İrlanda’nın başkenti Dublin’de doğdu. 1904’te İrlanda’dan ayrılan Joyce, yaşamının geri kalan bölümünü Trieste, Paris ve Zürih’te geçirdi. 13 Ocak 1941’de Zürih’te öldü.

On kardeşin en büyüğü olan Joyce, altı yaşındayken gönderildiği yatılı bir Cizvit okulun­da 1891’e kadar okudu; birkaç ay bir Hıristiyan Kardeşler okuluna gitmesinin dışında, iki yıl boyunca annesinin yardımıyla kendini eğitti. 1893’te Dublin’deki Cizvit okuluna üc­retsiz olarak kabul edildi. Daha sonra yine Dublin’deki University College’a girdi. Cizvit rahiplerinin ders verdiği bu okulda dil öğrenimi gördü. Kitap okumaya ve okul dışı et­kinliklere büyük zaman ayırdı, hayran olduğu Henrik Ibsen’in oyunlarını aslından oku­yabilmek için Dan-Norveç dilini öğrendi. 18 yaşındayken, Ibsen’in “Biz Ölüler Uyanınca” adlı oyunu üzerine yazdığı denemenin Londra’da çıkan bir dergide yayımlanmasının getirdiği erken başarı, ona yazar olma yolunu açtı. Kitap eleştirileri ve şiirler yazarak başladığı yazı yaşamını, daha sonra, yaşamındaki birtakım olayları kaynak alarak yazdığı ilk romanı Stephen Hero ile sürdürdü. Bu kitabı sonradan “A Portrait of the Artist as a Young Man” adıyla yeniden yazdı. Bu arada 1914’te “Dubliners” adıyla yayımlanacak olan öyküle­rini, tek oyunu olan “Exiles”ı ve şiirlerini yazmayı da sürdürüyordu. Joyce, “Ulysses”i ilk kez, “Dubliners”a eklenecek bir öykü olarak düşünmüştü. Bu öyküyü hiçbir zaman yazmadı; bunun yerine 1914’te roman olarak yazmayı tasarladı, aynı yıl içinde de kitabı yazmaya başladı. “Ulysses”, Mart 1918’de ABD’de çıkan “Little Review” dergisinde dizi halinde yayım­lanmaya başladı. Roman, dergide yayını sürerken, 1920’de yasaklandı ve kitap olarak ancak 1922’de, Joyce’un yaş günü olan 2 Şubat’ta, Paris’teki Shakespeare and Co. kitabe­vinin sahibesi Sylvia Beach’in çabalarıyla yayımlanabildi. Joyce ertesi yıl, son romanı olan Finnegans Wake’e başladı. Bu roman 1939’da yayımlandı.

• Ulysses