Mustafa Sait Bey

Mustafa Sait Bey 1871’de doğdu. Abdülaziz’in Levazımat-ı Umumiye Reisi, Sivas Valisi Vezir Divriğili Hafız Hasan Paşa ile Eda Rukiye Hanımefendi’nin oğludur. İdadiyi (lise) bitirir bitirmez Rüsumat Müdiriyet-i Umumiyesi’ne (Gümrükler Genel Müdürlüğü) girdi, bu teşkilatta çeşitli kademelerde ve müfettişliklerde hizmet gördükten sonra Mersin Rüsumat (Gümrük) Müdürlüğü yaptı. Bu son hizmeti sırasında gümrük mevzuatını ve uygulanışını açıklayan bir kitap yazdı: Gümrük ve Gümrükçülük (Mersin Matbaası, 1331/1915). Yakınlarının söylediğine göre çok okuyan, kütüphanesi zengin bir kişiydi. Yağlıboya ve suluboya resim yapardı. Avrupa Seyâhatnâme’sinde yer alan suluboya resimleri Eşref Üren’in beğenisini kazanmıştır. Annesinin güzel bir yağlıboya portresi de aile yakınlarında bulunmaktadır. İttihat ve Terakki Fırkası eğilimli olan Mustafa Sait Bey, II. Abdülhamit zamanında birkaç kez tutuklanmış, sorgulamalardan sonra serbest bırakılmıştı. Kesin tarihi bilinmese de, İstanbul işgal altındayken ve Kurtuluş Savaşı başlamadan önce İstanbul’da zatürreeden öldüğü ve Sahrayı Cedit Mezarlığı’na annesinin yanına gömüldüğü bilinmektedir.

• Avrupa Seyâhatnâmesi (1898)