- A-Z
- KONU DİZİNİ
- Cogito
- Çizgi Roman
- Delta
- Doğan Kardeş
- Ansiklopedi
- Bilim
- Çocuk Çizgi Roman
- Deneme
- Destan
- Dünya Klasikleri
- Efsane
- Eğitim
- Etkinlik
- Gençlik
- Gezi
- Hikâye-Öykü
- İlkgençlik
- Klasik Dünya Masalları
- Masal
- Mitoloji
- Modern Dünya Klasikleri
- Okul Çağı
- Okul Öncesi
- Oyun
- Resimli Öykü
- Resimli Roman
- Resimli ve Sesli
- Roman
- Romandan Seçmeler
- Röportaj
- Seçme Denemeler
- Seçme Öyküler
- Seçme Parçalar
- Seçme Röportajlar
- Seçme Şiirler
- Seçme Yazılar
- Şiir
- Edebiyat
- Anı
- Anlatı
- Biyografi
- Deneme
- Derleme
- Eleştiri
- Gezi
- Günce
- İnceleme
- Libretto
- Mektup
- Mitoloji
- Modern Klasikler
- Otobiyografi
- Oyun
- Öykü
- Polisiye-Gerilim
- Roman
- Senaryo
- Söyleşi
- Yaşantı
- Yazılar
- Genel Kültür
- Halk Edebiyatı
- Masal
- Kâzım Taşkent Klasik Yapıtlar
- Koleksiyon Kitapları
- Lezzet Kitapları
- Özel Dizi
- Sanat
- Kare Sanat
- Sergi Kitapları
- Şiir
- Türk Şiir
- Tarih
- XXI. Yüzyıl Kitapları
- Sosyoloji - Sağlık
- TEKRAR BASIMLAR
- YENİ ÇIKANLAR
- ÇOK SATANLAR
Yazın Kuramı / Rus biçimcilerinin metinleri
-
Özgün Adı:
Théorie de la littérature. Textes des formalistes russes -
Kategori:
Cogito -
Yazar:
Tzvetan Todorov -
Çeviren:
Mehmet Rifat / Sema Rifat -
ISBN:
978-975-363-084-0 -
Sayfa Sayısı:
296 -
Ölçü:
13.5 x 21 cm -
YKY'de İlk Baskı Tarihi:
Ekim 1995 -
Tekrar Baskı Sayısı / Tarihi:
5. Baskı / Şubat 2021
Kitap Akrabalıkları
Rusya: 1915-1930
Başlangıçta öncü sanat akımı fütürizm ile birlikte hareket eden yeni bir yazınsal eleştiri anlayışının geliştiği yıllar.
Karşı görüşte olanların “biçimcilik” diye adlandırdığı bir öncü hareket. Yazınsal yapıtın kendisini eleştirinin merkezine oturtan bir yaklaşım. Tutarlı bir yazın kuramı oluşturmayı amaçlayan, bağımsız bir yazın bilimi kurmaya çalışan Rus araştırmacıları topluluğu: O. Brik, B. Eyhenbaum, R. Jakobson, V. Propp, V. Şklovski, Y.Tinyanov, B. Tomaşevski, V. Vinogradov.
Yazın Kuramı. Rus Biçimcilerinin Metinleri, Tzvetan Todorov’un Rusça özgün metinleri derleyerek Fransızca’ya çevirdiği ve bir “Sunuş” yazısıyla (bir de R. Jakobson’un “Önsöz”üyle) birlikte 1965’te yayımladığı Théorie de la littérature. Textes des forma-listes russes* adlı derleme kitabın çevirisi.
Bu kitapta yer alan ve Rusça özgün biçimleriyle 1917-1929 arasında yayımlanmış olan (“Önsöz” dışında) Fransızca çeviri metinler, son otuz yıl içinde, Fransa’da ve Avrupa’nın başka birçok ülkesinde eleştiri kuramları, çözümleme yöntemleri, anlatıbilim ve göstergebilim alanlarında sürdürülen araştırmaları büyük ölçüde etkilemiş, bu etkinlik alanlarıyla ilgili birçok yayının kaynakçasında yer almıştır.
* * *
1978-1979 yıllarında Paris’te birkaç kez görüştüğümüz T. Todorov, bu derlemedeki metinlerde, gerek anlatım, gerekse terimler açısından sonraki yıllarda bazı değişiklikler yaptığını, bu değişikliklerin yeni baskılarda uygulanmasını istediğini, ancak Fransız yayınevinin kitabı aynen basmayı sürdürdüğünü tarafımıza iletmişti.** Gerçekten de T. Todorov özellikle metinlerin üçünü (biri R. Jakobson’un, öbürü Y. Tinyanov ile R. Jakobson’un, üçüncüsü de V. Propp’un metni) sonradan gözden geçirip düzeltmiş ve başka kitaplar içinde yeniden yayımlamıştı. Biz çevirimizde, düzeltilmiş bu metinleri dikkate aldık.
Öte yandan, derlemedeki metinlerden bazıları (V. Şklovski’nin iki metni ile Y. Tinyanov’un bir metni) sonraki yıllarda başka çevirmenler tarafından Fransızca’ya bir ikinci kez çevrildi. Biz bu ikinci Fransızca çevirilerden de yararlandık.
Bu arada 1968’de T. Todorov’un Fransızca derlemesi yedi çevirmenin çalışmasıyla Fransızca ve Rusça özgün metinlerden İtalyanca’ya aktarıldı: I formalisti russi. Teoria della letteratura e metodo critico* (Rus Biçimcileri. Yazın Kuramı ve Eleştiri Yöntemi). Bu İtalyanca derleme, bütün metinlerin Türkçe’ye çevirisinde bizi birçok açıdan yönlendirdi.
Ayrıca, V. Şklovski’nin “Teknik Olarak Sanat” başlıklı metninin çevirisinde, İngilizce çeviriden de özellikle terimler açısından yararlandık.
“Kaynakça” bölümünü çevirirken, İtalyanca çevirideki notları göz önüne alarak metinlerin Rusça özgün başlıklarını ekledik. “Yazarlar Üstüne” bölümünü çevirirken de gerekli ekleme ve düzeltmeleri yaparak bilgileri güncelleştirdik.
Çeviri süresince yararlandığımız değişik metinleri, bu metinler arasındaki farklılıkları, 1965’teki Fransızca çeviriye göre yaptığımız düzeltme, ekleme ve değişiklikleri, bazı terimlerle ilgili açıklamaları, vb’ni hep dipnotlarda belirttik. Dipnotlarda kullandığımız üç farklı kısaltmayla da bilgi kaynağını gösterdik:
T.Ç.N. (Türkçe’ye Çevirenin Notu), F.Ç.N. (Fransızca’ya Çevirenin Notu), İ.Ç.N. (İtalyanca’ya Çevirenin Notu).
* * *
Fransızca, İtalyanca (ve İngilizce) aracılığıyla Türkçe’ye aktardığımız Rus biçimcilerinin metinlerini içeren bu derlemenin, yazın kuramı ve eleştiri yöntemleriyle ilgilenen çevrelere “yeniden” bir soluk getireceği kanısındayız.
Mehmet Rifat
Beylerbeyi, Ekim 1995.
Bu kitapta yer alan ve Rusça özgün biçimleriyle 1917-1929 arasında yayımlanmış olan (“Önsöz” dışında) Fransızca çeviri metinler, son otuz yıl içinde, Fransa’da ve Avrupa’nın başka birçok ülkesinde eleştiri kuramları, çözümleme yöntemleri, anlatıbilim ve göstergebilim alanlarında sürdürülen araştırmaları büyük ölçüde etkilemiş, bu etkinlik alanlarıyla ilgili birçok yayının kaynakçasında yer almıştır.
* * *
1978-1979 yıllarında Paris’te birkaç kez görüştüğümüz T. Todorov, bu derlemedeki metinlerde, gerek anlatım, gerekse terimler açısından sonraki yıllarda bazı değişiklikler yaptığını, bu değişikliklerin yeni baskılarda uygulanmasını istediğini, ancak Fransız yayınevinin kitabı aynen basmayı sürdürdüğünü tarafımıza iletmişti.** Gerçekten de T. Todorov özellikle metinlerin üçünü (biri R. Jakobson’un, öbürü Y. Tinyanov ile R. Jakobson’un, üçüncüsü de V. Propp’un metni) sonradan gözden geçirip düzeltmiş ve başka kitaplar içinde yeniden yayımlamıştı. Biz çevirimizde, düzeltilmiş bu metinleri dikkate aldık.
Öte yandan, derlemedeki metinlerden bazıları (V. Şklovski’nin iki metni ile Y. Tinyanov’un bir metni) sonraki yıllarda başka çevirmenler tarafından Fransızca’ya bir ikinci kez çevrildi. Biz bu ikinci Fransızca çevirilerden de yararlandık.
Bu arada 1968’de T. Todorov’un Fransızca derlemesi yedi çevirmenin çalışmasıyla Fransızca ve Rusça özgün metinlerden İtalyanca’ya aktarıldı: I formalisti russi. Teoria della letteratura e metodo critico* (Rus Biçimcileri. Yazın Kuramı ve Eleştiri Yöntemi). Bu İtalyanca derleme, bütün metinlerin Türkçe’ye çevirisinde bizi birçok açıdan yönlendirdi.
Ayrıca, V. Şklovski’nin “Teknik Olarak Sanat” başlıklı metninin çevirisinde, İngilizce çeviriden de özellikle terimler açısından yararlandık.
“Kaynakça” bölümünü çevirirken, İtalyanca çevirideki notları göz önüne alarak metinlerin Rusça özgün başlıklarını ekledik. “Yazarlar Üstüne” bölümünü çevirirken de gerekli ekleme ve düzeltmeleri yaparak bilgileri güncelleştirdik.
Çeviri süresince yararlandığımız değişik metinleri, bu metinler arasındaki farklılıkları, 1965’teki Fransızca çeviriye göre yaptığımız düzeltme, ekleme ve değişiklikleri, bazı terimlerle ilgili açıklamaları, vb’ni hep dipnotlarda belirttik. Dipnotlarda kullandığımız üç farklı kısaltmayla da bilgi kaynağını gösterdik:
T.Ç.N. (Türkçe’ye Çevirenin Notu), F.Ç.N. (Fransızca’ya Çevirenin Notu), İ.Ç.N. (İtalyanca’ya Çevirenin Notu).
* * *
Fransızca, İtalyanca (ve İngilizce) aracılığıyla Türkçe’ye aktardığımız Rus biçimcilerinin metinlerini içeren bu derlemenin, yazın kuramı ve eleştiri yöntemleriyle ilgilenen çevrelere “yeniden” bir soluk getireceği kanısındayız.
Mehmet Rifat
Beylerbeyi, Ekim 1995.