Sarsıntı

Ayın 26’sında, sabaha karşı saat ikide babam Salla’daki bir öğretmene gitti, son nefesini verirken bulduğu adam öldükten sonra da hemen tekrar Hüllberg’e doğru yola çıktı; orada, ilkbaharda kaynar su dolu bir domuz havuzuna düşen ama şimdi, hastaneden taburcu edilmesinin ardından haftalardır evde, anne babasının yanında olan bir çocuğu muayene edecekti.

Bu çocuğa gitmekten hoşlanıyor, onu ziyaret etmek için hiçbir fırsatı kaçırmıyordu. Çocuğun anne babası sıradan insanlardı; baba Köflach’ta maden işçisiydi, anneyse Voitsberg’de bir kasabın evinde hizmetçilik yapıyordu ama çocuk bütün gün yalnız değildi, annenin kız kardeşlerinden biri ona göz kulak oluyordu. Babam o gün ilk kez çocuğu daha önce hiç yapmadığı kadar ayrıntılı tasvir etti ve çok az ömrü kalmış olmasından korktuğunu belirtti. Kışı çıkaramayacağını kesin olarak söyleyebilirmiş ve artık onu elinden geldiğince sık ziyaret edecekmiş. Ondan, sevdiği birinden bahseder gibi, son derece sakin bir tonda ve kelimeleri düşünmek zorunda kalmadan bahsetmesi dikkatimi çekti; çocuğa duyduğu doğal yakınlıkla, onun büyüdüğü ve anne babası tarafından yetiştirilmekten ziyade himaye edildiği ortamı anlatıyor, anne babaya ve onların çocukla ilişkilerine dair varsayımlarının altını tarif ettiği kişilerin yaşadıkları çevreye ilişkin bilgisiyle doldurarak açıklıyordu. Bunu yaparken odasında bir aşağı bir yukarı yürüyor, tekrar uzanıp yatmak için en ufak bir ihtiyaç duymuyordu. Şu anda, nispeten büyük ve ayrıca “zor” bir bölgenin tek doktoruydu; öteki, Graz Üniversitesi’nden aldığı teklifi kabul ederek eyaletin başkentine taşınmıştı. Babamın söylediğine göre, yeni bir doktor gelme ihtimali düşükmüş. Burada muayenehane açmak delilik sayılırmış. Fakat kendisi, şiddete olduğu kadar kaçıklığa da meyilli, iyiden iyiye hasta bir ahalinin kurbanı olmaya alışıkmış. Hafta sonu evde olmam onu rahatlatıyor, buna gittikçe daha fazla ihtiyaç duyuyormuş. Yorgun bir hali vardı. Fakat panjurları açmamla birlikte Ache Nehri gözlerimizi kamaştırınca, yürüyüşe çıkacağını söyledi. “Sen de gel,” dedi, “hadi”. Ben giyinirken bir “doğa fenomeninden”, şu anda, eylül sonu çiçek açan ve kasabanın dışında, Ache kıyısında keşfettiği bir kestane ağacından söz etti. Bu vesileyle artık nihayet benimle konuşmak istiyormuş, muhtemelen Leoben’deki çalışmalarımla, madencilik eğitimimle ilgili bir konudur diye düşündüm. Şu anda, kendisi gün boyu sürecek hasta ziyaretlerine gitmeden önce, bunun için vakit varmış. “Biliyor musun,” dedi, “çoğu zaman bütün bunlar bana o kadar fazla geliyor ki...”

Kız kardeşimi uyandırmak istemedik ve olabildiğince sessiz bir biçimde, mantolarımızın asılı olduğu antreye indik. Fakat tam giyinmiş, evden çıkmak üzereyken zil çaldı; kapıda tanımadığım bir adam vardı, anlaşıldı ki Gradenberg’li bir meyhaneciydi ve babamdan hemen kendisiyle gelmesini istiyordu.

Böylece, Ache kıyısına gidip sohbet edeceğimize meyhanecinin kamyonetiyle Gradenberg’e gittik; çiçek açan kestane ağacının bahsi tamamen kapanmıştı, onun yerine meyhanecinin karısının son derece asap bozucu hikâyesini dinledik.

Kocasının anlattıklarına bakılırsa kadın sabaha karşı saat ikiye kadar maden işçilerine servis yapmakla meşgulmüş, adamlar iki düşman grup halinde karşılıklı oturarak saatlerdir içiyorlarmış ki birden işçilerden biri ortada hiçbir sebep yokken kadının kafasına vurmuş ve kadın o anda bayılarak işçilerin önünde yere yığılıvermiş. Dehşete kapılan işçiler onu derhal meyhanenin birinci katındaki yatak odasına taşımışlar; ki bu esnada kadının kafası birçok kez merdivenin tırabzanına çarpmış. Kadını yatağına yatırmış ve onlar yatak odasının kapısını itince uyanıp apar topar kalkarak olup biteni bir anda ayılan işçilerden öğrenen kocasına, kaçıp gitmiş olsa da hepsinin tanıdığı saldırgan Größl’ı hemen o gece jandarmaya ihbar etmesi konusunda üstelemişler. Meyhanecinin söylediğine göre, görev başındakiler dahil bütün jandarmalar uykudaymış ama o jandarma binasının camına taş atarak nihayet sesini duyurmayı ve içeri alınmayı başarmış. Jandarmalar ilk başta, zabıt için ifade vermek üzere sabah tekrar gelmesini söylemişler ama o, hemen zabıt tutulması konusunda ısrar ederek en azından bir jandarmanın kendisiyle meyhaneye gelmesini istemiş; bilinci kapanan karısı orada yatıyor ve gördüğü kadarıyla derhal ifade vermeye hazır maden işçileri orada bekliyorlarmış. Fakat jandarmalardan ikisiyle meyhaneye dönmesi çok vakit almış; dolayısıyla jandarmalar onunla birlikte yatak odasına girdiklerinde maden işçilerinden biri hariç hiçbiri orada değilmiş. Meyhaneci, kafasında en korkunç şüphe ve varsayımlarla, bütün bu süre boyunca karısıyla beraber olan maden işçisi Kolig’in yanında dikilirken aslında karısını bir an bile yalnız bırakmaması gerektiğini düşünmüş; düzensiz meyhane ziyaretlerinin ötesinde tanımadığı bu adam güvenilirlik babında ahaliden sayılmazmış ve ayrıca bölgede konuşulandan nahoş şekilde farklı bir Steiermark şivesiyle konuşuyormuş.

• Bernhard'ın hasta toplumu
• Hasta Dünya'da Bernhard bakışı
• 'Hastalıklı' bir kitap: Sarsıntı
• Hoyrat taşrada bir gezinti
• Thomas Bernhard'dan 'Sarsıntı'

• Sarsıntı