Sanat Eğitimi Yeniden

İKSV, Kültür Politikaları Çalışmaları Direktörü Özlem Ece ve Ohio State University’den Zülal Fazlıoğlu Akın’ın eşeditörlüğünde hazırlanan dosyaya akademisyenler, sanat eğitmenleri ve kültür profesyonelleri katkıda bulundu. Sanat eğitiminin bireysel ve toplumsal öneminden kültür politikalarına kadar farklı konular ele alındı.

Sanat Eğitimini Yeniden Düşünürken...
Özlem Ece ve Zülal Fazlıoğlu Akın yazılarında:
"Sanat eğitimini neden şimdi gündeme almalıyız?
Sanat eğitiminin kişisel ve toplumsal gelişim açısından eğitim sistemindeki önemi nedir?
Türkiye’de bu konuda geliştirilen güncel politikalar neler?
Sonuç olarak neler yapılabilir?" sorularına cevaplar arayıp öneriler getirdiler.

Sanat Eğitimi İçin Zihinsel Dönüşüm Gerekiyor
İstanbul Bilgi Üniversitesi Kültür ve Sanat Yönetimi Bölümü öğretim üyesi ve Kültür Politikaları ve Yönetimi Araştırma Merkezi (KPY) müdürü Doç. Dr. Asu Aksoy Türkiye’de sanat eğitimini kültürel haklarla ilgili uluslararası sözleşme ve tartışmalar bağlamında inceledi.

Sanat Eğitimi ve Yanlış Anlaşılmalar
Devlet Tiyatroları, Opera ve Balesi çalışanları vakfı (TOBAV) genel başkanı Tamer Levent sanat kavramının kökenlerinden yola çıkarak anlayış ve yaklaşım farklarından dolayı yaşanan sorunlara, sanat eğitimindeki gereksinimlere işaret etti. Sanatın hem Batu hem Doğu’da her zaman yaşamın içinden gelmesi, bunun kullanılan dillere yansıması gibi önemli noktaları vurgularken Vakfın çalışmalarından örnekler verdi.

Küresel Bir Sanat Eğitimi Görüşü:
Amerika’dan, El Sistema’dan Önemli Fikirler ve Türkiye’den Mükemmel Bir Program
Julliard, Carnegie Hall ve Lincoln Center’da fakülte üyesi olan Eric Booth, müzik eğitimi alanında yaşanan en önemli gelişmelerin merkezinde yer alan bir uluslararası danışman olarak çalışmalarını sürdürüyor. Yazısında müzik eğitiminde yeni fikirleri, El Sistema ve Barış İçin Müzik örnekleriyle birlikte ele aldı.

Türkiye’deki Yükseköğretimde Görsel Sanatlar Eğitiminin Sorunları ve Çözüm Önerileri
Doç. Dr. Ali Osman Alakuş, Türkiye’de yükseköğrenim sisteminde görsel sanatlar eğitiminin mevcut koşullarını ve sorunlarını ele aldı, çözüm önerileri getirdi.

Görsel Sanatlar Eğitiminin Gerekliliği ve Tarihçesi
Prof. Dr. Vedat Özsoy görsel sanatlar eğitimini evrensel temelleri,  tarihi, özellikle Osmanlı’da ve Türkiye’deki tarihçesi üzerinden değerlendirdi. İnsani bir olgu olarak, sanat-zanaat, sanatçı-toplum ilişkisilerini de kapsayarak ele aldı. 

İçeride ya da Dışarıda: Yaratıcı Pratikler ve Sanat Ortaklıkları Üzerine
ABD’de Ohio Eyalet Üniversitesi’nin çağdaş sanat araştırmaları uluslararası laboratuvarı olarak tanımlanabilecek Wexner Center for the Arts’ta okul programları eğitimcisi, yazar ve sanatçı Dionne Edwards, sanat eğitiminde yaratıcı pratikleri ve ortaklıkları, "Pages" programı deneyimiyle birlikte değerlendirdi.

Noktaları Birleştirmek: Topluluk, Katılım ve Topluluk Temelli Sanatlar Eğitimi
Güney Kore, Gwangiu, Chonnam National Üniversitesi, Kültür Çalışmaları Departmanı’nda Yrd. Doç. Dr. InSul Kim, topluluk temelli sanatı ve eğitimini kavramsal bağlamda irdeledi.

Sanat Eğitimi, Sokak ve Kurumlar
Sanatçı ve eğitimci Emre Zeytinoğlu sanatın ve sanat eğitiminin algılanışını özellikle Türkiye üzerinden ele aldı. Platon’dan Adorno’ya kavramsal açıdan konuyu ele alırken günümüzdeki koşulları sorguladı.

Jale N. Erzen ile Söyleşi
"Sanat Dünyamız" için Nazlı Pektaş’ın hazırladığı Bellek/Emek dizisinin konuğu Jale N. Erzen, sanatçı ve öğretim üyesi kimliğiyle “sanat eğitimi” dosyasında yer aldı. Erzen, Türkiye’de hem yükseköğretimde hem sanat, yayın alanında önemli bir isim ve kaynak olarak somut tecrübelerini paylaştı.

EDİTÖRDEN

• Sanat Eğitimi Yeniden - Mine Haydaroğlu

  HAYATIN İÇİNDEN BİR SES, EYLEM, DURUŞ OLARAK NİTELENEBİLECEK SANAT, BİREYSEL YA DA TOPLUMSAL İFADE OLMANIN YANI SIRA DÖNÜŞTÜRÜCÜ ROL ÜSTLENEBİLEN, BU POTANSİYELE SAHİP BİR OLGU, BİR MÜDAHALE.  ETKİLENDİĞİ VE ETKİLEDİĞİ ALANLARLA MUAZZAM BİR ÇEŞİTLİLİK GÖSTEREN SANATIN EĞİTİMİ NASIL OLMALI? KÜLTÜREL BAĞLAMINDAKİ ÖZELLİKLER VE DUYGU-DUYARLIK-DÜŞÜNCE YOĞUNLUKLARIYLA SANATIN CİSMİ VE ETKİ ALANI FARKLILIKLAR GÖSTERİYOR. SANAT TARTIŞILIRKEN DOĞUŞTAN YETENEK VE BİLİNMEYEN YETENEĞİN ORTAYA ÇIKARILMASI, TOPLULUK İÇİNDE SANAT ÜRETİMİ GİBİ MESELELER İRDELENİYOR. BÜTÜN BUNLAR GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULDUĞUNDA SANAT EĞİTİMİ İÇİN ULUSLARARASI VE YEREL KRİTERLER HANGİ AMAÇLARLA VE NASIL OLUŞTURULMALI? MEVCUT SORUNLAR NELERDİR, NELER YAPILABİLİR? BU DOĞRULTUDA SÜREGELEN ÇALIŞMALARI, MESELELERİ TARTIŞMAK VE CEVAPLAR ARAMAK İÇİN 147. SAYIMIZI “SANAT EĞİTİMİ”NE AYIRDIK. BU KONUDA İLHAM VEREN, İKSV TARAFINDAN HAZIRLANAN ÖNEMLİ BİR ÇALIŞMA OLDU: TÜRKİYE’DE SANAT EĞİTİMİNİ (YENİDEN) DÜŞÜNMEK.

  BU RAPORU HAZIRLAYAN İSTANBUL KÜLTÜR SANAT VAKFI, KÜLTÜR POLİTİKALARI ÇALIŞMALARI DİREKTÖRÜ ÖZLEM ECE VE OHIO STATE UNIVERSITY’DEN ZÜLAL FAZLIOĞLU AKIN BU SAYIYA EŞEDİTÖRLÜK DAVETİMİZİ KABUL ETTİLER. UZMAN VE TİTİZ ÇALIŞMALARI İÇİN HER İKİSİNE VE DOSYAYA KATKIDA BULUNAN BÜTÜN YAZARLARA ÇOK TEŞEKKÜR EDERKEN, SANATA VE SANAT EĞİTİMİNE GÖSTERİLEN İLGİNİN ARTMASI DİLEĞİYLE,

  TÜM OKURLARIMIZA İYİ YAZLAR.  

• Sanat Eğitimini Yeniden Düşünürken... - Özlem Ece & Zülal Fazlıoğlu Akın

  Sanat eğitimini bir kültür politikası konusu olarak ele almaya karar verdiğimizde, Türkiye’de bugüne kadar farklı kuşaklar ve kesimler tarafından sanat ve eğitim ilişkisi üzerine çokça düşünce üretildiğini, fakat mevcut sorunlara sanat, eğitim ve politika açısından bütüncül bir yaklaşımla bakılmamış olduğunu fark ettik. Araştırma sürecinde genellikle kişisel deneyimlerden hareketle söylenecek çok sözün olduğu, fakat kavramsal çerçevenin net anlaşılmadığı bir alanla karşı karşıya olduğumuzu anladık. Kültür ve sanat gibi tanımlanması zor iki kavramın merkezinde olan bir alanı eğitim ve kültür politikaları çerçevesinde değerlendirirken, bu alanı etkileyen birçok dinamik ve sanat eğitiminin tanımına dair farklı algılar olduğunu gördük. Dolayısıyla, sanat eğitimini doğru kavramlarla ve kapsamlı şekilde “yeniden” düşünmenin önemini vurgularken, ortak sorunlara birlikte çözüm aramayı teşvik etmek istedik. Bu nedenle, İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) kültür politikaları çalışmaları kapsamında, sanat eğitimi üzerine hazırladığımız raporu “Türkiye’de Sanat Eğitimini (Yeniden) Düşünmek" şeklinde adlandırmayı uygun bulduk. Aralık 2014’te raporu yayımlarken hedefimiz Türkiye’de sanat eğitimi alanının gelişimi için siyasi ve sivil iradeyi harekete geçirebilecek bilgi birikimine katkıda bulunmaktı.
  Raporun temel amaçlarını şöyle sıralayabiliriz:
  Ne eğitim ne de kültür-sanat dünyasında kendine yeterince yer bulabilen sanat eğitimi konusunu gündeme taşımak,
  Sanat eğitimi alanında çalışan tüm aktörleri konu üzerinde tartışmaya ve birlikte fikir üretmeye teşvik etmek,
  Eğitim ve kültür politikalarının kesişiminde bulunan sanat eğitiminin, yerel ve ulusal düzeyde politika öncelikleri arasına girebilmesi için gerekli kavramsal altyapıyı oluşturmak.

  İKSV bünyesinde yaptığımız bu çalışmanın ardından “Sanat Dünyamız"dergisi, raporun hazırlık aşamasında iletişim kurduğumuz aktörlerin görüşlerine yer vermemiz için bize bir platform sağladı. Bu özel dosyada amacımız, sanat eğitimi, güzel sanatlar, kültür politikaları gibi alanlardan akademisyenlerin, yazarların, eğitmenlerin, kültür profesyonellerinin ve sanatçıların bakış açıları aracılığıyla konunun farklı boyutlarını ortaya koymak şeklinde özetlenebilir. Rapordaki temel yaklaşımın benimsendiği bu yazıda kısaca aşağıdaki sorulara yanıt aranıyor:
  Sanat eğitimini neden şimdi gündeme almalıyız?
  Sanat eğitiminin kişisel ve toplumsal gelişim açısından eğitim sistemindeki önemi nedir?
  Türkiye’de bu konuda geliştirilen güncel politikalar neler?
  Sonuç olarak neler yapılabilir?

  Devamı bu sayıda...

• Sanat Eğitimi İçin Zihinsel Dönüşüm Gerekiyor - Asu Aksoy

  Avrupa Birliği (AB) İstatistik Ofisi Eurostat tarafından en son 2011 yılında yayımlanan “Kültür İstatistikleri" kitabında “eğitim” başlığı altında sanat ile ilgili alanlarda yükseköğrenim gören öğrencilerin sayısı ve yüzdesi verilmekte. Buna göre sanat dalında yükseköğrenim gören öğrencilerin toplam içindeki payının AB ortalaması  %3,8. AB ülkeleri arasında en fazla yüzde ile sanat okuyan öğrenciler İngiltere’de %6,8 iken, en düşük oran ise %1,2 ile Romanya. Türkiye’de bu oran %1,4 (34.669 öğrenci).

  İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından hazırlanan ve 2014’te yayımlanan “Türkiye’de Sanat Eğitimini (Yeniden) Düşünmek" başlıklı çalışmada1 Türkiye’de ortaöğretim kurumlarında güzel sanat liselerinin öğretmen sayıları, öğrenci sayıları ve okul sayıları itibariyle toplamlar içindeki yüzdeleri verilmekte. Buna göre, güzel sanatlar liselerindeki öğretmenlerin toplam öğretmenler içindeki payı %1,57; öğrencilerin toplam içindeki payı %0,45; okulların toplam içindeki payı %1,89.

  Bu rakamlar Türkiye’de sanat eğitiminin gerek ortaöğretim gerekse de üniversite düzeyindeki payının düşüklüğü konusunda bir fikir vermekte. Elimizde daha fazla rakam ve analizlerin olmaması, sanat eğitiminin Türkiye’deki yeri ve durumuna ilişkin ayrıntılı çıkarsamalar yapamamamız anlamına geliyor. Eğitim alanına yapılan yatırımlar, açılan kontenjanlar ve öğrenci talebi açılarından ve bu göstergelerin iller ve bölgeler bazında, okul tiplerine göre ve yıllar itibariyle dökümü sanat dallarının performansını ortaya çıkaracaktır. Bu verilerin toplanmıyor olmasının temel nedeni, kuşkusuz sanat eğitimi ve bu bağlamda sanata erişim konusuna Türkiye’nin kamu politikasında gereken önemin verilmiyor olmasıdır. İKSV’nin “Türkiye’de Sanat Eğitimini (Yeniden) Düşünmek" başlıklı çalışmasında kamu politikasının bu konudaki eksikliği ortaya çıkarılmakta.

  Devamı bu sayıda...

Sanat Eğitimi ve Yanlış Anlaşılmalar - Tamer Levent

• Küresel Bir Sanat Eğitimi Görüşü: Amerika'dan, El Sistema’dan Önemli Fikirler ve Türkiye’den Mükemmel Bir Program - Eric Booth

  ABD’de sanat eğitimi “politikası" sanat eğitimindeki “uygulamaları" çok geriden takip ediyor. Bu yazımın odağında ABD’de sanat eğitimindeki “uygulamalar" olacak ki en ilginç ve yenilikçi çalışmalar buralarda ortaya çıkıyor. ABD’de anaakım sanat eğitiminin durağan olduğu, öte yandan anaakım dışındaki alanların canlı olduğu ve umut verici bir büyüme gösterdiği söylenebilir. Yazımda, gençliğin gelişimini amaçlayan sanat eğitimine de özellikle eğileceğim ve Türkiye’deki bir programın başarısından bahsedeceğim: Uluslararası çapta bir mükemmellik örneği olan, İstanbul merkezli Barış İçin Müzik.

  Devamı bu sayıda...

Türkiye’deki Yükseköğretimde Görsel Sanatlar Eğitiminin Sorunları ve Çözüm Önerileri - Ali Osman Alakuş

• Görsel Sanatlar Eğitiminin Gerekliliği ve Tarihçesi - Vedat Özsoy

  Dünyada ve ülkemizde genelde sanat eğitimi, özelde de görsel sanatlar eğitiminin gerekliliği, okulöncesinden yükseköğretime uzanan geniş bir yelpazede çeşitli eğitim kademelerinde okul müfredatlarında yer almasıyla kendini göstermektedir. Sanat eğitiminin insan hayatında ve toplumların sosyokültürel yapısının oluşmasında ne denli önemli olduğuna ilişkin birçok bilimsel makale bulmak mümkündür. Yapılan araştırmalara ve elde edilen deneyimlere dayanarak hazırlanan bu yayınlar bize, çok çeşitli nedenlerden ve durumlardan dolayı sanat eğitiminin kişinin yetişkin bir bireye dönüşmesinde ve topluma iyi bir insan, iyi bir yurttaş olarak katılmasında önemli görevleri yerine getirdiğini iletmektedir.

  Devamı bu sayıda...

İçeride ya da Dışarıda: Yaratıcı Pratikler ve Sanat Ortaklıkları Üzerine - Dionne Custer Edwards
Noktaları Birleştirmek: Topluluk, Katılım ve Topluluk Temelli Sanatlar Eğitimi - InSul Kim
Sanat Eğitimi, Sokak ve Kurumlar - Emre Zeytinoğlu
Sanatla  Var Olmak / Jale N. Erzen ile Söyleşi - Nazlı Pektaş - Jale N. Erzen
fragMENtaTION 20 / The Final Program - Timm Rautert

Abone olmak için idealdergi@idealkultur.com adresine mail atabilir ya da 05559811838 - 02125288541 numaralı telefonları arayabilirsiniz.