Aristotelesçilik

3 aylık düşünce dergisi "Cogito", 20. yaşını filozofların filozofu Aristoteles’le kutluyor. Dergi, bahar aylarında yayımlanan Aristoteles sayısından sonra daha da hacimli ve kapsamlı bir Aristotelesçilik sayısıyla okurunu selamlıyor.

Aristotelesçiliğin Eskiçağ, Hıristiyan ve İslam dünyasındaki seyri ve günümüze kadar nasıl evrilerek ulaştığı, etik ve siyasette, metafizikte, feminist teoride, Marksizm’de nasıl alımlandığı üzerine makalelere, kapsamlı bir Aristotelesçilik zamandizini ve Türkçede Aristoteles Kaynakçası eşlik ediyor.

Bu Sayıda:
Cogito’dan

• Aristotelescilik - Kaan H. Ökten
  Cogito’nun yirminci yayın yılını Aristoteles’le kutluyoruz, hem de iki sayıyla birden. Bundan önceki sayıda “Aristoteles”in kendisi ve çalışmaları üzerinde duran makaleleri biraraya getirmiş, kendisinin felsefesini ayrıntılı olarak açıklamaya gayret etmiştik. Bu sayıdaysa Aristoteles’in ölümünden sonra felsefesinin tarihi seyrini, eserlerinin etkilerini ve felsefenin Aristoteles tarafından nasıl şekillendirilip yönlendirildiğini ortaya koyan makaleleri biraraya getirdik. Dolayısıyla bu özel sayının adı “Aristotelesçilik” oldu. Ayrıca bu sayının sonunda Türkiye’de 2000 yılından bu yana Aristoteles’le ilgili çalışmaların kapsamlı bir bibliyografyası da yer alıyor (Odabaş & İnce). Böylece her iki özel sayı birlikte ele alındığında neredeyse 1000 sayfayı bulan, ülkemizde Aristoteles üzerine ortaya konmuş en kapsamlı yayınlardan biri olma özelliğin taşıyan, hem Aristoteles’e hem de Cogito’ya layık olmaya gayret eden bir çalışma ortaya çıkmış oldu. Bu vesileyle her iki sayıya da çalışmalarıyla katkıda bulunmuş olan tüm akademisyenlerimize en samimi teşekkürlerimizi sunmak isteriz.

  Cogito’nun “Aristotelesçilik” özel sayısında birinci amacımız tarihsel perspektif içinde Aristotelesçiliğin gelişimini ortaya koymak oldu. Bu bağlamda öncelikle Pellegrin’in genel giriş niteliğini taşıyan makalesi, daha sonra Aygün’ün oldukça ayrıntılı ve görsel malzemelerle zenginleştirilmiş zamandizini, ardından da Dörrie, Kluxen, Kaya, Ricklin, Perler, Hartung ve Berti’nin makaleleri geniş ve kapsamlı bir perspektifle Aristotelesçiliğin Eskiçağ, Hıristiyan ve İslam dünyasındaki seyrini ve günümüze kadar nasıl evrilerek ulaştığını sunuyor. Bu kronolojik perspektiften sonra Aristoteles felsefesindeki belli başlı konuların tarih içinde geçirdiği dönüşümü ve etkisini ortaya koyan çalışmalar yer alıyor. Bunlar arasında metafizik konusunu Özcan ve Sev; diyalektik konusunu Nutku ile Beyaz; etik ve siyaset konusunu Oranlı, Coşkun ve Armaner; sosyal konuları Gülenç, Memişoğlu, Garver ve Achtenberg; ruh konusunu Kutlusoy; poetika konusunu Şiray ele aldılar. Bunların ardından da Aristoteles bibliyografyası yer alıyor.

  Türkiye’de Aristoteles rönesansı diyeceğim bir dönem içinde bulunuyoruz. Büyük filozofun eserlerinin kendi dilinden yapılan nitelikli çevirileri, onun felsefesini kapsamlı şekilde açıklayan çeviri ve telif eserler, Aristoteles’ten ilham alınarak gerçekleştirilen tarihsel ve güncel durum analizleri hep bu rönesansın göstergesi sanki. Ülkemizdeki felsefi birikimin ne kadar artıp geliştiğini, özellikle genç akademisyen ve araştırmacılarımızın bu konuda ne kadar büyük katkılar sağladıklarına bakarak anlamak mümkün oluyor. Dolayısıyla da insan mutlu oluyor, umutlanıyor.

  Cogito’nun bu sayısının ülkemizdeki Aristoteles araştırmacılarına ve meraklılara faydalı olmasını ve zevk vermesini diliyor, bu sayıya emeklerini esirgemeyen yazar ve çevirmenlere teşekkürlerimi sunuyorum. Şeyda Öztürk ile Ömer Aygün’ün katkı ve çabalarıysa her türlü teşekkürün çok ötesinde.

• Aristotelesçi Yol - Pierre Pellegrin

  Bizzat Antikçağ insanları Platon ve Aristoteles’e gelmiş geçmiş en büyük filozoflar diye bakmıştır. Coleridge’in “Hepimiz ya Platoncu ya Aristotelesçiyizdir” sözünden ve daha pek çok kaynaktan görüleceği gibi, bu değerlendirme modern dönemde de geçerliliğini sürdürmüştür. Aristoteles gerçekten de günümüze kadar felsefe tarihine derin bir iz bırakmış bir “düşünme biçimi” başlatmıştır; bu iki filozoftan Batı düşüncesinde daha derin ve daha kalıcı bir tarihsel etki bırakan filozofun Aristoteles olduğu tartışmasızdır. Dante ona “bilenlerin üstadı” derken haksız değildi. “Aristotelesçi düşünme biçimine” bir giriş yapmak niyetiyle Aristoteles konusunda kimi tarihsel ve yaşamöyküsel olgulara göz atabiliriz.

  Devamı bu sayıda...

Ömer Aygün - “En Uzun Dipnot”: Bir Aristotelesçilik Zamandizini
Heinrich Dörrie - Eskiçağ’da Aristotelesçilik
Wolfgang Kluxen - Avrupa Ortaçağı’nda Aristotelesçilik
Veysel Kaya - Aristû el-Hakîm: Aristoteles’in İslam Düşüncesindeki Dönüşümü Üzerine Notlar
Thomas Ricklin - Rönesans ve Aristotelesçilik
Dominic Perler - Yeniçağ Başında Aristotelesçilik
Gerald Hartung - On Dokuzuncu Yüzyılda Aristotelesçilik

• Aristoteles’i Yorumlamada Çağdaş Stratejiler - Enrico Berti

  İlk Düşünceler

  Son dünya savaşından sonra, filologlar ve daha da genelinde felsefe tarihçileri tarafından Aristoteles’e gösterilen ilgide kuşkusuz bir rönesans yaşandı. Gerçi böyle bir ilgi XIX. yüzyılın başında tarih bilincinin doğmasından beri hiç kaybolmamıştı, hatta Berlin Bilimler Akademisi’nin yaptığı devasa Aristoteles eserleri edisyonu bu ilginin somut simgesi olmuştu. Bununla birlikte, bahsettiğimiz ilgi son 30 yıl içinde daha bir güç kazandı çünkü bu dönemdeki tartışmalar daha dolaysız yapılmaya başladı: Tamamen Aristoteles’e adanmış düzenli toplantılar organize edildi ve çeşitli ülkelerden uzmanlar bu toplantılarda Aristoteles’in işlediği bir problem veya yazdığı bir eser hakkında fikirlerini karşılaştırma fırsatı buldular. Bunları söylerken, 1957’den 1990’a kadar olağanüstü bir sıklık ve düzenle üç senede bir toplanan Symposium Aristotelicum’u kastediyorum tabii.

  Yaşamının neredeyse tamamını Aristoteles çalışmalarına adamış İsveçli büyük filolog Ingemar Düring’e ait fikrin, İngiltere ve Amerika’da kalabalık bir uzman neslinin hocası olan G. E. L. Owen tarafından derhal benimsenmesinden doğan bu sempozyumlar, Werner Jaeger, Sir David Ross ve Monsenyör Augustin Mansion gibi yüzyılın ilk yarısının ünlü Aristotelesçilerinin katılımıyla başladı. Bilimsel açıdan fevkalade bir seviyeyi koruyan toplantılar 30 yıldan uzun süre devam etti ve bütün antik felsefe uzmanları için hem gıpta edilecek bir etkinlik hem de taklit edilesi bir model haline geldi. Nitekim son zamanlarda şahit olduğumuz Symposium Hellenisticum ve Symposium Platonicum toplantıları, işte bu gıpta ve taklit etme düşüncesinin eserleridir.

  Devamı bu sayıda...

• Aristoteles ve Metafizik - Muttalip Özcan

  İlk Düşünceler

  Bu yazının ilk amacı “metafizik nedir?” sorusuna Aristoteles felsefesinden hareketle bir yanıt bulmaktır; ikinci ve asıl amacı ise bu yanıttan hareketle  “metafizik” ile “ontoloji”nin aynı şey olup olmadığını ortaya koymak ve böylece “ilk felsefe”nin –ve buradan hareketle de genel olarak felsefenin– nesne alanının yeniden belirlenmesine yardımcı olmaktır.

  “Metafizik nedir?” sorusuna yanıt ararken Aristoteles felsefesinden hareket etmemizin iki temel nedeni vardır. Birincisi, Aristoteles’in en ünlü eserinin adının bir yanlışlık sonucu “Metafizik” olarak konulmuş olması; ikincisi ve daha önemlisi Aristoteles’in söz konusu eserde ayrıntılı olarak incelediği bazı konuların ve/veya kavramların daha sonraları, değiştirilerek, çarpıtılarak veya yanlış yorumlanarak, hepsinde aynı anlama gelmemek üzere, çeşitli düşünürlerce “metafizik araştırma” denilen ve doğrudan ya da dolaylı olarak Aristoteles felsefesiyle ilişkilendirilen bir sözde araştırma alanının konusu haline getirilmiş ve böylece asıl anlamda felsefi sorgulamanın dışına itilmiş olmasıdır.

  Devamı bu sayıda...

Y. Gurur Sev - Aristotelesçi Geleneğin Metafizik’i Üzerine
Uluğ Nutku - Aristoteles’in Herakleitos Diyalektiğine İtirazları ve Verilebilecek Bir Cevap
Adem Beyaz - Diyalektik Ruhun İlacıdır
İmge Oranlı - Aristotelesçi Etik ve Akrasia Problemi
Türker Armaner - Aristoteles, Aquinas, “Yasa”
Gülçin Balamir Coşkun - Çoğulcu Demokratik Sistemlerde Aristoteles Mirası: Ilımlı Siyaset Anlayışı
Kurtul Gülenç - Bir (Yeni) Aristotelesçi Neden Marx’ın Sosyal Teorisini Dikkate Almalıdır?
Deborah Achtenberg - Feminist Düşünce İçin Aristotelesçi Kaynaklar
Eugene Garver - Aristoteles’in Doğal Köleleri: Tamamlanmamış Prakseis ve Tamamlanmamış İnsanlar
Zekiye Kutlusoy - Özdekçi (Materyalist) Zihin Yaklaşımlarının Esin Kaynağı Olarak Aristoteles’in Ruh Anlayışı
Mehmet Şiray - Aristoteles’in Poetika Adlı Eserinde Mimesis Kavramının Sınırları Üzerine Bir Soruşturma: Taklit mi, Temsil mi?
Enis Memişoğlu - Vefa Borcu: Filozof ve Misali Aristoteles
Melike Odabaş - Doğan İnce - 2000 Yılından Günümüze Aristoteles Kaynakçası

Geçen Sayıdakiler
Sayı 77 Aristoteles
Yazarlar Hakkında

Abone olmak için idealdergi@idealkultur.com adresine mail atabilir ya da 05559811838 - 02125288541 numaralı telefonları arayabilirsiniz.