Kadının Yazınsal Yönelimleri

Tanpınar’ın dört yazısı daha gün ışığına çıktı.

Yapı Kredi Yayınları’nın iki aylık edebiyat dergisi "Kitap-lık"ın yeni sayısında Tanpınar’ın bugüne kadar kitaplarına girmemiş dört yazısı daha gün ışığına çıktı.

Nil Sakman ile Asuman Susam’ın yazılarından oluşan kapak konusu “Kadının Yazınsal Yönelimleri” Fatma Aliye’den Cahit Uçuk’a kadın yazarlarımızın öne çıkan özelliklerini ortaya koyan bir dosya. Yazınımızın son yüzyılındaki “kadın eli” bu yazılarda anlatılıyor.

Bu sayının birlikte okunduğunda anlamlı bir bütün oluşturan üç başlığı var: Biri Ekrem Işın’ın fragmanları “Cumhuriyet Mitolojileri”, biri Selçuk Orhan ile Mehmet Erte’nin POT görüşmesi “Çöp Aydın”, bir diğeri ise Tanpınar’ın “Bir Alış Veriş Münasebetile” (1931) başlıklı yazısı. Düşünce dozu yüksek metinler her biri.

Saime Göksu ve Edward Timms ile Nâzım Hikmet, Tuğrul Tanyol ile "Gelecek Günlerin Şarabı" ve Cevdet Karal ile "Cesedi Nereye Gömelim" üstüne yapılmış söyleşilerden oluşan Şiirsel sayfaları da öne çıkan bölümlerden.

Mehmet Rifat, Hüseyin Ferhad, Osman Çakmakçı, Gürsel Korat, Mehmet Yaşın, Engin Soysal, Berkan M. Şimşek yazıları; Adnan Özyalçıner, Nazlı Karabıyıkoğlu, İpek Nil öyküleri; Metin Celâl, Cevdet Karal, Efe Murad, Süleyman Unutmaz, Berke Büyükkucak şiirleri ile "Kitap-lık" her mevsim iyi edebiyatın izinde.

• EDİTÖRDEN

  Nil Sakman - Asuman Susam işbirliğiyle “Kadının Yazınsal Yönelimleri” başlığında toplanan dosya, kitap oylumundaki bir çalışmanın girizgâhı. Her iki yazı bu gözlerle okunduğunda Fatma Aliye’den Cahit Uçuk’a son yüzyıldaki “kadın eli” görülüyor.

  Bu sayının özellikle birlikte okunması gereken üç başlığı var. Biri Ekrem Işın’ın fragmanları “Cumhuriyet Mitolojileri”, biri Selçuk Orhan ile Mehmet Erte’nin POT görüşmesi “Çöp Aydın”, bir diğeri ise Tanpınar’ın Necati Tonga tarafından gün ışığına çıkarılan dört yazısı. Düşünce dozu yüksek metinler her biri. Bunlardan Tanpınar’ın “Bir Alış Veriş Münasebetile” (1931) başlıklı yazısı ibret gözüyle okunmalı:

  İzmir’de incirlerimiz, Samsun’da tütünlerimiz ve her köy anbarında buğdaylarımız müşterisiz beklerken, birden bire dünyaya parmak ısırtan parlak bir alış veriş yaptık. Dirayetli bir memurumuz kalktı, başka işi kalmamış gibi, bizi hiç rahatsız etmeyen bir malımıza, zavallı hazine-i evraka müşteri buldu. Ne denir, Allah sâyini meşkûr etsin!

  Bu havadisi ilk defa gazetelerde okuduğum zaman çok şaşırdım, fakat bir adamın veya bir dairenin böyle bir alış veriş salâhiyetini düşününce, bununla iktifa etmesine de ayrıca teşekkür ettim.

  Hadise geçti, hatta kapandı bile. Gazetelerimiz, ilk defasında dükkân tabelâsına benzeyen başlıklar altında ilân ettikleri vakayı yavaş yavaş orta sayfaların karınca yuvasına gömdüler. ?imdi ortada yalnız bir adam kaldı. Hüviyeti henüz taayyün etmediği için sadece Memur Efendi diye kaydedeceğimiz şüphesiz şâyanı hürmet ve çok namuskâr bir memur efendi ki –efkâr-ı umumiye karşısında– annesinin çini vazosunu kırmış bir çocuk saffet ve masumiyetile duruyor ve hakkında verilecek hükmü bekliyor. Bu adama ne yapacağız?

  ?üphesiz bu adamı karşımıza alıp: “Aferin sevgili kardaş, muhterem memur. Var ol! Senin dirayetin, kiyâsetin, fetânetin sade hayırlı bir alış veriş yapmadı, memleketimizde çoktan beri unuttuğumuz bir usulü de hatırlattı. Bize yeni bir ihracat şekli buldun. Artık, verdiğin ders sayesinde limanlarımıza karınlarını boşaltan ecnebi gemileri geldikleri yere boş dönmeyecekler, bugün Ayasofya’nın sütunlarını, yarın Süleymaniye’nin kubbesini, öbürsü gün Müze’nin muhteviyatını taşıyacaklar. Ve biz iyi kötü bu kadar asırlık bir hayatın son mirasları pahasına da olsa –bu geçim dünyasında– “beş on para tedarik edebileceğiz...” diyerek alnından öpemeyeceğimize göre, soruyorum bu adama ne yapacağız?

  Bu adam ki durup dururken aptallığı sayesinde bizi (tarihini okka ile satan bir millet) yaptı. Bu adam ne olacaktır?

KADININ YAZINSAL YÖNELİMLERİ
NİL SAKMAN - Edebiyatın Sınır Boylarında: Poetik Bir Unsur Olarak Kadın Yazınında İç Dökme
ASUMAN SUSAM - Serzenişten Benlik İnşasına Yolculuk: Mektup

ŞİİR
METİN CELÂL
CEVDET KARAL
EFE MURAD
SÜLEYMAN UNUTMAZ
BERKE BÜYÜKKUCAK

ŞİİRSEL
BORA ERDAĞI - UTKU ÖZMAKAS - Saime Göksu ve Edward Timms ile Nâzım Hikmet Üzerine
HÜSEYİN FERHAD - V, Yine O İşaret
TUĞRUL TANYOL - “Yalnızca kendi yazdıklarımdan daha güzelini yazma peşinde oldum”
OSMAN ÇAKMAKÇI - Şiirin Doğası Üzerine Fragmanlar - 5
MURAT YALÇIN - Cevdet Karal ile Cesedi Nereye Gömelim Çevresinde

ÖYKÜ
ADNAN ÖZYALÇINER - Bir Venedik Gecesi
Mahzen
NAZLI KARABIYIKOĞLU - Nathalie
İPEK NİL - Yavaş Akan Zaman

GÖRÜŞME
SELÇUK ORHAN - MEHMET ERTE - Çöp Aydın

FRAGMAN
EKREM IŞIN - Cumhuriyet Mitolojileri Fragmanlar I

DENEME
MEHMET YAŞIN - Edebiyatın Kuramlarına Değil Düşlere Güvenirim
ENGİN SOYSAL - “Herşeyin başladığı yer...”

İNCELEME
MEHMET RİFAT - Sait Faik’i Yorumlayanlar IV

SANDIKTAN
NECATİ TONGA - Tanpınar’ın Kitaplarında Olmayan Dört Yazısı

BABİL KULESİ
GÜRSEL KORAT - Ve Aşk da Bilinmeyenden Gelir
BERKAN M. ŞİMŞEK - Küvette Çocuk Ölümleri

Abone olmak için idealdergi@idealkultur.com adresine mail atabilir ya da 05559811838 - 02125288541 numaralı telefonları arayabilirsiniz.