Tolstoy’dan Anılar

PAYLAŞ
SATIN AL YORUM YAZ
Kitap Akrabalıkları

Altın dönemini yaşayan Rus Edebiyatı’nın “sahne arkasına” atılan kısa fakat hayli bilgilendirici bir bakış.

Maksim Gorki Tolstoy’dan Anılar’da ünlü yazarın ağır hastalığıyla iyileşmesi dönemine ilişkin gözlemlerini aktarıyor. Canlı anlatımı ve geleneksel yüceltme yaklaşımının dışına çıkması nedeniyle Gorki’nin başyapıtları arasında yeralan bu kitap, Tolstoy’un Dostoyevski ve Çehov gibi bazı öne çıkan Rus yazarlar hakkında düşüncelerinden kesitler de içeriyor.

İnanç da sevgi gibi, biraz yiğitlik, biraz gözü peklik ister. İnsan kendi kendine ‘inanıyorum’ derse olur biter; o zaman her şey gönlünüzce görünür, açıklanır, sizi kendine çeker. Nitekim çok seviyorsun; inanç da daha büyük bir sevgidir ancak: Daha da çok sevmelisin, o zaman sevgin inanca dönüşür. İnsan bir kadını severse, o kadın doğrudan doğruya yeryüzünün en iyi kadını olur. Herkes en iyi kadını sever, bu inançtır işte.

Size henüz mektup atmıştım ki Tolstoy’un “göçüş”ünü bildiren telgraflar geldi, şimdi bir kez daha düşüncemde siz, gene yazıyorum.

Bu haberle ilgili olarak söyleyeceklerim, karmakarışık, sinirli, huysuzca şeyler gibi gelecek size belki, ama bağışlayın ne olur – gırtlağıma çökmüşler de boğuyorlarmış gibi duyuyorum kendimi.

Onunla birçok uzun konuşmalarım oldu; Kırım’dayken Gaspra’da yaşadığı sırada ona sık sık giderdim, o da bana gelmekten hoşlanırdı; kitaplarını büyük sevgiyle inceledim; onunla ilgili düşüncelerimi söylemek hakkımdır sanırım, aşırı olsa bile bu düşünceler, çoğunluğunkilerden çok ayrı olsa bile. Herkes gibi ben de onun, dâhi adının en çok yaraşacağı bir kişi olduğunu biliyorum; daha karmaşık, daha karşıt, böyle her yönüyle büyük bir kişi daha yoktur –evet, evet, her yönüyle büyük. Büyük –garip bir anlamda geniş, sözcüklere sığmaz– bende her önüme gelene sesimin yettiğince: “Bakın, ne olağanüstü bir insan yaşıyor yeryüzünde,” diye bağırmak isteğini uyandıran bir şey vardı onda. Çünkü o, evrendeki yeri bakımından, her şeyden önce bir insandı, insanoğullarından biri.

* E-posta adresiniz hiç kimseyle paylaşılmayacaktır.