Atlaslar Atlası - Pamuklu, Yün ve İpek Kumaş Koleksiyonu

Türk kumaşı tarihi üzerine günümüze kadar çok şey yazılmış ve söylenmiştir. Son yıllarda bu ilgi giderek artmış ve yeni bir çok yayınlar yapılmıştır. Üstün teknik ve sanat ürünü olan Türk kumaşları Osmanlı Sanatının ilk bakışta kimliğini ortaya koyan bir koludur. Bu özelliğinden dolayıdır ki de, yaygın ve tipik desenli olanlardan birçok örnek Türk sanatı ile ilgili yayınlarda sık sık yer almıştır. En önemli ipek dokuma merkezi oluşundan dolayı, güzel ve iyi kalite olan her kumaş, herhangi bir neden gösterilmeden Bursa'ya atfedilmiştir.

Türk kumaşlarının en güzel örneklerini yüzyıllar boyu koynunda saklayan Topkapı Sarayı koleksiyonunu tanıtan Tahsin Öz'ün, birinci cildi 1946'da; ikincisi 1951'de yayınlanan Türk Kumaş ve Kadifeleri ile, Ankara'da 1951'de Tıırkish Textiles and Velvet başlığı altında yayınlanan çevirisi bu alanda yapılmış en eski ve önemli araştırma ve yayındır. İçinde sunulan Türk kumaş ve dokumacılarıyla ilgili birçok önemli arşiv belgeleri ilk defa bu yayında bilim dünyasına tanıtılmıştır. Topkapı Sarayının ilk müdürlerinden olan Tahsin Öz'ün eseri, aradan geçen uzun yıllara rağmen önemini korumuş ve verdiği bilgiler daha sonraki birçok yayınlarda faydalanılan ana kaynak olagelmiştir.

Uzun yıllardır yapılan yayınlarda ise, yeni yeni örnekler desenleri yönünden ele alınarak tanıtılmıştır. Ancak dokuma teknikleri, boya özellikleri, dokuma merkezleri, terminolojisi, parçaların geçmişteki kullanımları gibi bir çok mesele açıklanmayı beklemektedir. Türk kumaş sanatının yurt içinde ve dışındaki koleksiyonlarının tanıtımları da büyük bir eksiklik olarak karşımıza çıkmaktadır.

Türkiye dışında ilgi ve beğeni gören Türk kumaşına dünyanın çok çeşitli müze ve koleksiyonlarında rastlıyoruz. Buna karşılık ülkemizde Türk kumaşlarının örnekleri Topkapı Sarayı ve daha sonra müzelere dönüştürülen saray ve türbeler dışında korunmamışlar, kullanım malzemesi olarak eskidikçe yenilenerek ortadan kaybolup gitmişlerdir.

Bu gerçeği görerek Türk kumaşının özel kişilerin ellerindeki son örneklerini toplayan Kenan Özbel'i rahmet ve şükranla anıyoruz. Araştırmaları ile Türk kumaş sanatının çeşitli yönlerini ele alıp taze ve yeni bilgiler sunan Dr. Hülya Tezcan bu yayınla yalnız bu koleksiyonu değil, geç dönem Türk kumaş sanatını da tanıtmaktadır.

Prof. Dr. Nurhan Atasoy